İran ve Türkiye ilişkileri son bir yılda olumlu bir şekilde ilerlediğini söyleyebiliriz. İran Cumhurbaşkanı Sryyid İbrahim Reisi'nin Ankara ziyareti ve ziyaretin adından imzalanan anlaşmalar, ikili ilişkilerde en önemli gelişmelerden biri olarak değerlendirebiliriz.
Hicri Şemsi takvimine göre İran'da yeni yıl (1403 yılı) başlamıştır. Bu yazımızda son bir yılda İran ve Türkiye ilişkilerinde yaşanan önemli gelişmelere göz atacağız:
Reisi ve Erdoğan arasında 5 telefon görüşmesi
Erdoğan ile Reisi arasında son bir yılda 5 telefon görüşmesi gerçekleştirildi. Bu görüşmelerde ikili ilişkiler ve Filistin'deki son gelişmeler ele alındı.
Bu görüşmelerin yanı sıra Cumhurbaşkanı Reisi Türkiye'deki seçimlerin başarıyla düzenlenmesini ya da Türkiye'nin Cumhuriyet Bayramı dolayısıyla tebrik mesajları da gönderdi.
Reisi'nin Ankara ziyareti
İki ülke arasında yaşanan en olumlu gelişmelerden biri de Cumhurbaşkanı Reisi'nin resmi temaslarda bulunmak üzere Ankara'yı ziyaret etmesiydi.
Bu gezi Güney Kafkasya'da yaşanan sorunlar, PKK'nın Türk askerlere saldırı düzenlemesi ve İsrail'in Gazze'deki soykımı döneminde yapılmıştı. Bu nedenle Reisi'nin ziyareti önemliydi.
"İki lider Ankara'da baş başa yaptığı görüşmede ikili ilişkiler, terörle mücadele ve Gazze meselesini ele aldı.
Reisi görüşmenin ardından düzenlenen basın toplantıda şu ifadeleri kullanmıştı:
Ekonomi ve ticaret alanlarda ilişkilerimizi geliştirme konusunda kararlıyız. Bunu da ilk adım olarak 30 milyar dolarlık bir hedef belirledik.
Bugün İran enerji alanında çok iyi bir kapasiteye sahip bu nedenle enerji, petrol ve doğalgaz gibi alanlarda Türkiye ile ilişkileri geliştirme kararı aldık. Bunun tamamen mümkün olduğundan eminim.
Siyonist rejimin cinayetleri Amerikalılar ve bazı Batılı ülkeler tarafından desteklenmesi büyük bir trajedidir. Uluslararası kurumları bu saldırıları durdurma konusunda başarısız oldu. Bu nedenle Filistin konusunda İran ve Türkiye işbirliği önemlidir. Sayın Erdoğan ile Filistin'e destek konusunda hemfikiriz."
İran ile Türkiye arasında 10 anlaşma imzalandı
Reisi'nin Ankara ziyareti sırasında iki ülke heyetlerinin de katılımıyla gerçekleştirilen Türkiye-İran Yüksek Düzeyli İşbirliği Konseyi 8. Toplantısı'nın ardından 10 anlaşma imzalandı.
İmzalanan anlaşmalar şunlar:
1.Türkiye Elektrik İletim AŞ (TEİAŞ) ile İran Şebeke Yönetim Şirketi (IGMC) Arasında İşletme Anlaşması
2.Türkiye Cumhuriyeti Ticaret Bakanlığı ile İran İslam Cumhuriyeti Serbest Ticaret, Endüstriyel ve Özel Ekonomik Bölgeler Yüksek Kurulu Arasında Serbest Bölgeler Alanında İşbirliğine İlişkin Mutabakat Zaptı
3.Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı ile İran İslam Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Kültür ve İslami İrşad Bakanlığı Arasında Medya ve İletişim Alanında İşbirliğine Dair Mutabakat Zaptı
4.Türkiye Cumhuriyeti Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı ile İran İslam Cumhuriyeti Yol ve Şehircilik Bakanlığı Arasında Demiryolu Taşımacılığına İlişkin Çerçeve Anlaşması
5.Türkiye Cumhuriyeti Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ile İran Bilim ve Teknolojiden Sorumlu Cumhurbaşkanı Yardımcılığı Arasında Bilimsel, Endüstriyel Ve Teknolojik İşbirliği Mutabakat Zaptı
6.Türkiye Cumhuriyeti Kültür ve Turizm Bakanlığı ile İran İslam Cumhuriyeti Kültür ve İslami İrşad Bakanlığı Arasında 2025 Karşılıklı Kültür Yılına İlişkin İşbirliği Niyet Bildirgesi
7.Türkiye Cumhuriyeti Polis Akademisi Başkanlığı ile İran İslam Cumhuriyeti Amin Polis Üniversitesi Arasında Mutabakat Muhtırası
8.Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile İran İslam Cumhuriyeti Hükümeti Arasında Ulusal Sürücü Belgelerinin Karşılıklı Olarak Tanınması ve Değişimine İlişkin Mutabakat Zaptı
9.Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile İran İslam Cumhuriyeti Hükümeti Arasında Silahlı Uçuş Güvenlik Görevlisi Görevlendirilmesine İlişkin Mutabakat Zaptı
10.Türkiye Cumhuriyeti Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ile İran İslam Cumhuriyeti Petrol Bakanlığı Arasında Enerji Sektöründe İşbirliğine İlişkin Mutabakat Zaptı.
Emir Abdullahiyan ve Hakan Fidan Arasında 4 görüşme
İki ülke arasındaki gelişmelerden biri de dışişleri bakanlıkları arasındaki ilişkilerdi. Son bir yılda İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan ve Türkiye Dışişleri Bakanı Hakan Fidan arasında 4 görüşme gerçekleştirildi. Bu görüşmelerde Filistin meselesi ve ikili ilişkiler ele alındı.
Zengezur meselesi
2020 Dağlık Karabağ Savaşı'nın Azerbaycan tarafından kazanılmasının ardından öne çıkan en önemli meselelerden biri Zengezur Koridorudun açılmasıydı. Bakü ve Ankara'nın bu konuda istekli olmasına rağmen Tahran ve Erivan bu talebi reddetti. Bu tartışmaların ardından ise İran hükümeti Zengezur koridorune alternatif olarak Aras koridorunu önerdi. Bu öneri hem Azerbaycan hükümeti hem de Erdoğan tarafından memnuniyetle karşılandı.
Azerbaycan'ı İran üzerinden Nahçıvan'a bağlayacak ve Aras Nehri üzerinden kurulacak olan Aras Koridoru'nun inşaatı devam ediyor. lakin bazı uzmanlara göre Türkiye ve Azerbaycan, Zengezur Koridoru'nun açılması konusunda hala ısrarlı. Bu mesele liderler arasında ele alınması ve sorunu kökten halledilmesi gerekiyor.
Ticaret hacminin 30 milyar dolara çıkarılması
İran ve Türkiye arasında diğer önemli gelişme iseiki ülkenin ticaret hacminin 30 milyar dolara çıkarılmasının hedeflemesidir. Şuan ticaret hacmi 8,5 milyar dolar ve bu çok az bir rakam. Her iki ülke bu hedefe ulaşması için uzun yol kat etmesi gerekiyor.
Önümüzdeki sene iki ülke arasında nasıl bir gelişme yaşanacak bekleyip görmemiz lazım.
yorumunuz